Ομιλία για τη γκάιντα

Γ. Καϊμάκης

ΣΤΟΙΧΕΙα τεκμηριου

ΤΙΤΛΟΣ:

Αναγν. Κωδικοσ:

aga_tape_T143_02

Ημερομηνία:

3 Ιουνίου 1986

ΔΙΑΡΚΕΙΑ:

4’15”

ΤΟΠΟΣ:

Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ:

–

ΕΚΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Γ. Καϊμάκης

ΓΛΩΣΣΑ:

Ελληνικά

ΑΔΕΙΑ:

ΤΥΠΟΣ ΠΡΩΤΟΤ. ΑΡΧΕΙΟΥ:

ΤΑΡΕ

ΘΕΣΗ ΠΡΩΤΟΤ. ΑΡΧΕΙΟΥ:

Εργαστήριο ΘΕΚΙΜΣ

ΤΥΠΟΣ:

Εκδήλωση

Σχόλια Ομιλία σχετικά με την κατασκευή και την ιστορία της γκάιντας.

Απομαγνητοφώνηση Καϊμάκης: «Είναι η συνέχεια όλης αυτής της ιστορίας που είχαμε από την αρχή εξηγήσει ότι υπάρχουν οι μαντούρες αυτές οι μικρές και όλοι αυτοί οι συνδυασμοί των οργάνων. Όταν βάλει κανείς ένα τέτοιο οργανάκι μέσα σε ένα ασκί, τότε έχουμε διάφορους τύπους οργάνων, όπως η γκάιντα, η οποία είναι αυτό το όργανο που θα δείτε τώρα ή η τσαμπούνα. Η τσαμπούνα παίζεται στα νησιά και στην Κρήτη, αυτή είναι κρητικιά, είναι από το Ηράκλειο και η άλλη γκάιντα, αυτή που έχω εγώ παίζεται στη Μακεδονία και στη Θράκη. Όπως βλέπετε ήτανε κάποτε μια κατσίκα (γέλια) κι εδώ πέρα βλέπετε τα πόδια τα μπροστινά. Το ένα πόδι είναι όπου φυσάμε για να γεμίσουμε το ασκί, το άλλο το πόδι, το βλέπετε; Κι αυτό πόδι ήτανε. Είναι ένα ίσο, ένας αυλός που παίζει το ίσο, ένας ήχος που παίζει συνέχεια, μία νότα και κρατάει δηλαδή τον ισοκράτη και ο λαιμός όπως βλέπετε επίσης παίζει τη μελωδία. Δηλαδή δεν έχει αλλάξει τίποτα, είναι η κατσίκα μετά θάνατον η μετεμψύχωση δηλαδή. Τα δύο πισινά πόδια και η ουρά, κόβονται και δένονται με ένα σχοινί. Υπάρχουνε διάφορες επεξεργασίες του δέρματος, άλλοι το βάζουνε στο αλάτι και το αφήνουν να ξεραθεί και τα λοιπά, ή στη θάλασσα ή στον ασβέστη πριν. Άλλοι το ξυρίζουν απ’ ευθείας με γυαλί και το λαδώνουνε να μαλακώσει και να μπορεί να παίζεται, αλλιώς ξεραίνεται και μπορεί να σπάσει. Γι’ αυτό πρέπει να του βάζεις κάθε τόσο λαδάκι και ξυδάκι. Είναι η συνταγή του παππού απ’ όπου πήρα αυτή την γκάιντα. Για να μη νομίσουμε ότι υπάρχει η γκάιντα – γιατί συνήθως είναι γνωστή εκεί – στη Σκωτία, είναι το αντίθετο. Τα όργανα αυτά όπως σας έδειξα ξεκίνησαν από εδώ, από τη λεκάνη της Μεσογείου από το χώρο τον Ελλαδικό κι από άλλους χώρους που σας έχω εξηγήσει και σε κάποια χρονολογία που δεν ξέρουμε πότε ήτανε, κάποιος ευφυής τσομπάνος για να μην κουράζεται συνέχεια με το στόμα του, έσφαξε ένα αρνί κι έβαλε τους αυλούς μέσα στο ασκί κι από τότε μπορεί κανείς να παίζει πιο εύκολα το όργανο. Μπορεί να είναι κουραστικό αλλά μπορεί κανείς να παίξει πιο δυνατά και με πιο μεγάλη διάρκεια, μιας που την ώρα που γεμίζει το ασκί μπορεί να πάρει αναπνοή γιατί εδώ μέσα σε αυτό το ξυλάκι έχει ένα δερματάκι που την ώρα που αναπνέεις λειτουργεί σαν βαλβίδα και κλείνει το όργανο. Αυτές είναι οι λειτουργίες του οργάνου […] και διαδόθηκε πάνω στην κεντρική Ευρώπη που παίζονταν μέχρι πρότινος, τώρα δεν παίζεται πολύ και στην Ισπανία παίζεται ακόμη στη Βορειοδυτική Ισπανία κι από εκεί στη Φλαμανδία κι από εκεί πήγε πάνω στη Σκωτία, δηλαδή το όργανο αυτό έφτασε πολύ αργότερα, κατά πάσα πιθανότητα 14ο αιώνα στην επάνω από το κέντρο της Μεσογείου. »